اگر شما فرزندانی داشته باشید که در سن تحصیل در مدرسه هستند، حتما می‌دانید که مسأله‌ی آموزش فراتر از آن است که صرفاً از اینکه فرزندتان هر روز سالم به مدرسه می‌رسد، اطمینان حاصل کنید. فرزند شما همان‌قدر که به کتاب و وسایل آموزشی احتیاج دارد، به آزمایش‌های پزشکی و مقاوم سازی در مقابل بیماری‌ها نیز نیازمند است تا از مشکلات مربوط به حوزه‌ی سلامت که ممکن است روند یادگیری را با مشکل روبه‌رو سازد، پیشگیری شود.
اطمینان حاصل کردن از سلامت بینایی فرزندانتان نیز به همان میزان که موارد بالا اهمیت دارند، حیاتی است؛ که این امر از طریق انجام آزمون‌های منظم بینایی سنجی حاصل می‌شود.
تقریبا 80% مسائلی که کودکان در مدرسه فرا می‌گیرند، به صورت بصری و از راه دیدن است. مشکلات بینایی از طریق محدود کردن دامنه‌ی فراگیری اطلاعات و تجربه‌های کودک، روند رشد او را با اخلال روبه رو می‌کند. فراهم کردن همه‌ی امکانات تحصیل برای کودکان‌تان بدون فراهم کردن مهم‌ترین وسیله‌ی یادگیری بی‌فایده خواهد بود: بینایی سالم!
علائم مشکل بینایی در فرزندان
فرزند شما ممکن است پیش از این هم با شما درباره‌ی مشکلات بینایی خود صحبت کرده باشد و یا شما دیده باشید که برای مثال او هنگام نگاه کردن به چیزی چشمان خود را نازک می کند و یا هنگام مطالعه، کتاب را بیش از اندازه به چشم خود نزدیک می‌کند و یا از سردردهای خود گله دارد و یا چشمان خود را می‌مالد و یا اینکه هنگام مطالعه با انگشت خود متن را دنبال می‌کند!
شما نباید برای اینکه فرزندتان را پیش چشم پزشک ببرید، منتظر باشید تا این علائم را در او مشاهده کنید. حتی در مواردی ممکن است علامتی هم وجود نداشته باشد و یا کودک شما از مشکل بینایی خود آگاه نباشد! چرا که او نمی‌داند درست دیدن چگونه است!
ممکن است شما برنامه کاری خیلی شلوغی داشته باشید! اما این مسأله نباید منجر شود که شما از وضعیت بینایی کودکان‌تان تنها از طریق آزمون‌های بینایی سنجی که به صورت سالانه در مدارس و مهدکودک‌ها انجام می‌شود، مطلع شوید! در نظر داشته باشید که همیشه این آزمون‌ها برای تشخیص مشکلات بینایی فرزندانتان کافی نیست و گاهی اوقات آزمون‌های دقیق‌تری هم نیاز است.
مطالعات و آمارهای پزشکی نشان داده است که آزمون‌های کوتاه بینایی سنجی تنها 40% از مشکلات بینایی را تشخیص می‌دهد.
اگر شما نمی‌دانید در خصوص آزمون‌های سنجش بینایی کودکان‌تان چه زمان‌بندی‌ای را در نظر بگیرید، نکات کارشناسی زیر می تواند به شما کمک کند:
زمان‌بندی بینایی سنجی فرزندان
اولین آزمون بینایی‌سنجی کودکان بهتر است در سن 6 ماهگی انجام شود.
آزمون بعدی در سن 3 سالگی انجام می‌پذیرد.
در سن 5 یا 6 سالگی – یعنی پیش از ورود به مدرسه – فرزند خود را برای انجام آزمون‌های کامل بینایی نزد چشم پزشک ببرید.
پس از ورود به مدرسه، کودکانی که مشکل خاصی در بینایی خود نداشته باشند، باید هر 2 یا 3 سال یکبار تحت آزمون‌های بینایی سنجی قرار بگیرند.
چنانچه کودک شما از عینک یا لنز استفاده می‌کند، آزمون‌های بینایی سنجی او (برای اطمینان از تغییرات نمره‌ی چشم) بر اساس توصیه‌ی پزشکان بهتر است سالی یکبار انجام شود.
راهکارها و توصیه‌هایی در خرید عینک برای کودکان
اگر فرزند شما مشکلاتی در تماشای تلویزیون یا نگاه کردن به صفحه‌ی نمایش کامپیوتر داشته است، احتمالاً شما پیش از این به چشم پزشک مراجعه کرده‌اید و با نسخه‌ای برای تهیه عینک به خانه برگشته‌اید و خوشحال هستید که مشکل فرزندتان به زودی برطرف خواهد شد. احتمالا پیش بینی می‌کنید که کار نسبتا ساده‌ای را پیش رو دارید: انتخاب عینکی که فرزند شما دوست داشته باشد به چشم بزند! ولی زندگی همیشه به این سادگی‌ها نیست! خریداری عینک دلخواه برای فرزندتان به آسانی انتخاب لوازم آموزشی و یا وسایل ورزشی از قفسه‌های فروشگاه نیست!
در هنگام خرید عینک ممکن است با سؤالات زیر مواجه شوید:
- جنس فریم و لنزهای مختلف، چه تفاوت‌هایی با هم دارند و کدامیک برای انتخاب مناسب‌تر است؟
- عینک باید چه مزیت‌های خاصی داشته باشد تا ارزش انتخاب را داشته باشد؟
- اگر فرزند شما از عینک زدن خوشش نمی‌آید، چگونه می‌توانید به او کمک کنید تا خودش عینک مورد علاقه‌اش را انتخاب کند تا آن را دوست داشته باشد و با اشتیاق از عینکش استفاده کند؟
وقتی فرزند شما علاقه ی زیادی به استفاده از عینک ندارد، شما در قدم اول باید برنامه‌ای را طراحی کنید تا روند خرید عینک و امتحان آن برای اولین بار به تجربه‌ای جذاب و دلنشین برای او تبدیل شود. در این مرحله توجه به این نکات مفید خواهد بود:
1- اگر فرزند شما در سنین کودکی است، مطمئن شوید که او علت و ضرورت استفاده از عینک را می‌داند. به او بگویید که می‌تواند کلمات و تصاویر کتاب ها و همچنین برنامه‌های تلویزیونی مورد علاقه‌اش را واضح‌تر و بهتر ببیند. اگر فرزند شما به بازی و ورزش علاقه‌مند است، به او یادآور شوید که استفاده از عینک عملکرد و توانایی او را مثلاً در دیدن توپ و در نتیجه بهتر بازی کردن افزایش می‌دهد.
2- سعی کنید زمانی فرزندتان را برای آزمون بینایی‌سنجی و همچنین خرید عینک به همراه ببرید که او از نظر روحی بسیار شاداب و سر حال است. برای مثال بعضی زمان‌های خاص به هیچ‌وجه برای چنین کاری توصیه نمی‌شود: قبل از ناهار که کودک انرژی کافی را ندارد و یا قبل از خواب نیمروز که زمان مناسبی محسوب نمی‌شود.
3- فرزندتان را در فرآیند انتخاب فریم شرکت دهید. اگر او خودش این انتخاب را انجام دهد، انگیزه‌ی بیشتری برای استفاده از عینک و مراقبت بهتر از آن خواهد داشت.
4- اغلب بچه‌ها دوست ندارند که نسبت به همسالان خود متفاوت به نظر برسند و ممکن است در آغاز از عینک زدن احساس خجالت داشته باشند. شما می‌توانید قبل از اینکه این احساس به او دست بدهد، پیش‌قدم شوید و مثلاً با نام بردن از افراد مورد علاقه‌ی او که از عینک استفاده می‌کنند از این احساس ناخوشایند او جلوگیری کنید: کسانی مانند اعضای خانواده، دوستان و یا افراد معروف.
شاخص‌های عینک مناسب برای کودکان
وقتی شما برای خرید عینک به عینک فروشی مراجعه می‌کنید، سه معیار باید بیشترین اهمیت را در انتخاب شما داشته باشد:
- مدل عینک
- دوام
- تناسب آن با چهره
- فریم‌های (قاب‌های) مد روز
چرا مدل عینک برای کودکان مهم است؟ زیرا وقتی کودک یا نوجوانی به یک عینک علاقه‌مند می‌شود، آن وقت است که از آن استفاده می‌کند. امروزه تولیدکنندگان عینک به طور خاص فریم‌هایی را صرفاً برای کودکان و نوجوانان طراحی می‌کنند. لذا شما با تنوع زیادی از رنگ‌ها و شکل‌ها و مدل‌ها مواجه می‌شوید. بعضی عینک‌ها دقیقاً نمونه‌ی کوچک شده‌ی مدل بزرگسال است. این عینک‌ها از آن رو برای بعضی از بچه‌ها جذاب است که قیافه‌ی آنها را شبیه بزرگترها می‌کند. طرح‌های عینک دیگری وجود دارد که به ویژگی‌های عامه‌پسند بیشتر توجه می‌کنند. بعضی از نوجوانان مشتاقانه علاقه‌مند هستند تا آخرین مد روز را دنبال کنند.
شما وقتی برای اولین بار وارد یک فروشگاه تخصصی عینک کودک می‌شوید، با انتخاب‌های بسیار متنوعی مواجه خواهید شد تا آنجایی که تنوع این مدل‌ها شما را گیج می‌کند. برای اینکه بتوانید انتخاب خود را مدیریت کنید می‌توانید ابتدا خودتان چندین مدل را – مثلاً با در نظر گرفتن توصیه‌های مشاوران فروش فرزندتان – انتخاب کنید و سپس انتخاب نهایی از بین آن مدل‌ها را به فرزند خود واگذار کنید.
فریم‌های متناسب با چهره
در مرحله‌ی نخست با مشاورین فروش درباره نسخه‌ای که در دست دارید مشورت کنید. اگر در نسخه‌ی شما لنزهای قوی – که معمولاً قطور نیز هستند – تجویز شده است، شاید بهتر باشد از قاب‌های کوچکتر استفاده شود تا این نقیصه جبران شود. در این وضعیت، توصیه‌های مشاورین فروش می‌تواند به شما کمک کند.
وقتی کودک شما در حال امتحان نمونه‌های عینک است، به دقت به چگونگی قرار گرفتن پل عینک (قسمت متصل‌کننده‌ی دو بخش قرینه‌ی عینک) روی بینی او توجه کنید. قاب‌های فلزی معمولاً دارای پَدهای بینی قابل تنظیمی هستند که می‌تواند متناسب با بینی افراد مختلف تنظیم شود. اما در مورد بسیاری از قاب‌های پلاستیکی (که دارای پد نیستند)، تولیدکنندگان پل‌های عینک را طوری طراحی می‌کنند که متناسب با بینی‌های کوچک و کودکانه باشد.
با این حال بهتر است دقت کنید که فاصله‌ای بین بینی و پل عینک وجود دارد یا خیر! اگر چنین فاصله‌ای وجود داشته باشد، عینک از روی بینی کودکان لیز می‌خورد و دیگر اهمیتی نخواهد داشت که مدل عینک به چهره‌ی فرزند شما نشسته است یا خیر. این نکته به صورت خاص در مورد کودکان بسیار اهمیت دارد که عینک در محل مناسب خود روی بینی ثابت بماند. چرا که وقتی عینک از محل مناسب خود به پایین بینی لیز می‌خورد، کودکان اغلب تمایل دارند از بالای عدسی‌ها به اطراف نگاه کنند به جای اینکه عینک را سر جای مناسب خود برگردانند.
برای اطمینان از اینکه عینک از روی بینی لیز نمی‌خورد یا نمی‌افتد، شاید بهتر باشد که از بند یا کش عینک (که به دسته‌های عینک متصل می‌شود و پشت سر را می‌پوشاند) استفاده شود. بعضی از این بندها به صورت خاص برای کودکان خردسال (که تازه شروع به راه رفتن کرده‌اند) مفید خواهد بود.
توجه داشته باشید اگر قرار نیست عینک به صورت دائم روی صورت کودکتان باشد، استفاده از این بندها مناسب نخواهد بود. چرا که آنها عینک را بر روی چشم ثابت نگه می‌دارد و در آوردن و گذاشتن مکرر عینک اذیت کننده خواهد بود. برای کودکانی که به صورت همیشگی از عینک استفاده نمی‌کنند، دسته عینک‌هایی که به طور عادی روی گوش قرار می‌گیرد و انتهای آنها خم می‌شود و دور گوش را فرا می‌گیرد، مناسب‌تر خواهد بود.
فریم‌های کودک مقاوم و ایمن
امروزه قاب‌های عینک مقاوم و مستحکمی برای کودکان طراحی شده است. عینک‌های مقاومی برای کودکان پر جنب و جوش (که هر عینکی در مقابل فعالیت آنها جان سالم به در نمی‌برد) وجود دارد که برای مثال در مقابل زمین خوردن و زیر پا افتادن مقاوم و منعطف هستند.
لولاهای فنری عینک ویژگی مفیدی است که باعث دوام بیشتر به ویژه برای کودکان خردسال می‌شود. با وجود لولاهای فنری که دسته را به فریم متصل می‌کند، دسته‌های عینک می‌تواند بدون هرگونه آسیبی به سمت بیرون باز شود.
جنس فریم یکی دیگر از نکات مهم است. در گذشته عینک‌های پلاستیکی گزینه‌های مناسب‌تری برای فریم عینک کودکان محسوب می‌شد به این دلیل که مقاوم‌تر، سبک‌تر و ارزان‌قیمت‌تر بودند. اما امروزه تولیدکنندگان عینک به ساخت فریم‌های فلزی می‌پردازند که همان ویژگی‌ها را دارد. قاب‌هایی از جنس تیتانیوم، باریک‌تر، مستحکم‌تر و سبک‌تر از قاب‌های فلزی قدیمی هستند. ترکیب‌های سازنده‌ی قاب‌های فلزی متنوعند. بنابراین پیش از خرید با مشاورهای فروش مشورت کنید تا بر اساس تجربیاتشان شما را در خصوص اجناس مختلف راهنمایی کنند.
جنس عدسی و ایمنی آن
زمانی که شما به همراه فرزندتان شکل فریم دلخواه‌تان را انتخاب کردید، آخرین مرحله‌ی تصمیم‌گیری مربوط به جنس عدسی مورد نیاز شما خواهد بود. البته در این مرحله انتخاب دشواری نخواهید داشت. چرا که متخصصین توصیه می‌کنند از عدسی‌های پلی‌کربنات ضدضربه برای عینک کودکان استفاده شود.
هیچ وقت عدسی‌های شیشه‌ای نخرید. شیشه نه تنها سنگین است و بنابراین استفاده از آن راحت نیست، بلکه می‌تواند خطرناک هم باشد. اگر چه عدسی‌های شیشه‌ای نیازمند مراقبت محتاطانه هستند، با این حال ممکن است هنگام ضربه خوردن و شکستن، خرد شوند و به چشمان کودک آسیب وارد نمایند.
جنس پلی‌کربنات که در عدسی‌های عینک استفاده می‌شود، توسط صنعت هوا – فضا گسترش یافت که 10 برابر ضد ضربه‌تر از سایر پلاستیک‌ها است. این عدسی‌ها خرد نمی‌شوند و نمی‌شکنند و بنابراین چشمان کودک را در مقابل تکه‌های پلاستیک یا شیشه‌ی خرد شده محافظت می‌کنند. همچنین عدسی‌های پلی‌کربنات دوام بیشتری دارند و در مقابل ورزش‌ها و بازی‌های پرتحرک مقاوم هستند. علاوه بر ویژگی ضد ضربه بودن، عدسی‌های پلی‌کربنات مزایای زیر را نیز دارند:
سبک‌تر و باریک‌تر از پلاستیک و شیشه‌های استاندارد هستند لذا راحتی بیشتری را به دنبال دارند.
حفاظت در مقابل اشعه ماورای بنفش: عدسی‌های پلی کربنات از ورود نزدیک به 99% از اشعه‌های ماورای بنفش مضر در نور خورشید، نورهای فلورسنت و صفحه‌ی کامپیوتر جلوگیری می‌کنند.
پوشش ضدخش: تولیدکنندگان این پوشش را نیز به عدسی‌ها اضافه می‌کنند تا برای طولانی‌ترین مدت ممکن از آسیب عدسی جلوگیری شود.
